Ενημέρωση 9 Αυγούστου 2025, 07:40 π. μ.
Με αφορμή τη νέα σειρά σεμιναρίων που παρουσιάζω για την περίοδο Σεπτέμβριος 2025 – Αύγουστος 2026 «Εργαστήριο: Βήματα για την αντιμετώπιση του οικονομικού κραχ», δίνω εδώ έναν οδηγό του σεμιναρίου. Θα βρείτε 13 βήματα που το καθένα έχει και άλλες πτυχές. Ακολουθείστε τα βήματα όπως ταιριάζουν στις δικές σας ανάγκες, το σημαντικό είναι να ξεκινήσετε.
Αρκετοί άνθρωποι αισθάνονται ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά και πολύ πιθανών να γίνει μια οικονομική κατάρρευση μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, πολλοί μάλιστα πιστεύουν ότι έχει γίνει η κατάρρευση αλλά δεν έχει φανεί ακόμη στο ευρύ κοινό. Μου είπε τις προάλλες ένας φίλος «όταν η μοσχαρίσια μπριζόλα κοστίζει 18 ευρώ το κιλό, αυτό είναι οικονομική κατάρρευση, δεν μπορεί ο μέσος Έλληνας να αγοράσει μοσχαρίσια μπριζόλα». Μεγάλοι οικονομολόγοι ενημερώνουν τα εκατομμύρια ακόλουθους τους για ένα σενάριο οικονομικής κατάρρευσης όπου η μεγάλη ύφεση του 1929 θα μοιάζει με παιδικό πάρτι. Οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν χρυσό, αυξάνοντας τα αποθέματα τους.
Ότι προτείνω στο σεμινάριο, ξεκινάει με γνώμονα την πρόνοια. Δηλαδή “να λειτουργήσουμε όπως λειτουργούσαν οι παππούδες μας που έβαζαν στην άκρη τα γεννήματα της γης, το στάρι της χρονιάς, το κρασί κλπ.” Η γνώση που μοιράζομαι μαζί σας έχει να κάνει με τις ρίζες της Ελληνικής κοινωνίας ως πριν λίγα χρόνια. Για παράδειγμα στο χωριό μου όταν ήμουν μικρός και είχαμε απλωμένο, κομμένο το γεντσέ (τριφύλλι), αν μόλις οι γονείς μου έβλεπαν σύννεφα έτρεχαν να τον μαζέψουν να τον βάλουν στην αποθήκη για να μη βραχύ και χαλάσει. Έτσι και στην περίπτωση μας μαζεύονται πολλά σύννεφα, οπότε κάνουμε την όποια μέριμνα μπορούμε. Οι πληροφορίες απευθύνονται κύρια σε ανθρώπους που θέλουν να αποκτήσουν μια διατροφική αυτάρκεια. Άσχετα αν θα γίνει ή όχι το οικονομικό κραχ ή ένας πόλεμος, οι πληροφορίες αυτές είναι χρήσιμες.
Οι πληροφορίες εστιάζονται κύρια στους σπόρους, την οικιακή οικονομία, στην τροφή, στο κτήμα, στα εργαλεία, κ.λ.π. η προετοιμασία όμως προτείνεται να γίνει σε όλα τα επίπεδα: σωματικό, νοητικά, συναισθηματικά και πνευματικό.
Οι παππούδες μας έζησαν μέσα σε οικονομική φτώχεια και κακουχίες αλλά ήταν ψημένοι άνθρωποι. Μπορούσαν από το τίποτα να δημιουργήσουν, μπορούσαν μέσα στη φτώχεια να τραγουδήσουν και να χορέψουν, μπορούσαν να εργάζονται ώρες κάτω από τον ήλιο, ήξεραν να αντιμετωπίσουν το θάνατο και να παρηγορήσουν, ήξεραν τα βότανα και τα άγρια χόρτα και πολλά άλλα που εμείς τα χάσαμε και τα ψάχνουμε.
Έζησα από επιλογή χωρίς ηλεκτρική ενέργεια για σχεδόν δέκα χρόνια. Όταν ξεκίνησα το Πελίτι ζούσα σε σπίτι χωρίς ηλεκτρική ενέργεια, χωρίς ανέσεις κ.λ.π. Από το 2020 και μετά κάνω εντατικά σεμινάρια και γράφω άρθρα με θέμα τη διατήρηση των τροφίμων χωρίς ηλεκτρική ενέργεια, μοιράζοντας τις γνώσεις που απέκτησα από το 1990 όταν ξεκίνησα την οργάνωση των μαθημάτων Οικολογικής Γεωργίας στη Θεσσαλονίκη.
Όλοι μας είμαστε συνδεδεμένοι μεταξύ μας και αλληλοεπηρεαζόμαστε όσο μακριά και αν ζούμε. Όλοι επηρεαζόμαστε από το υπάρχον πολιτικό και οικονομικό και κοινωνικό σύστημα. Απλά όταν έχουμε τη δική μας γη και παράγουμε τη δική μας τροφή από τους δικούς μας σπόρους έχουμε μια ελευθερία περισσότερο.
Πρώτο βήμα: απόκτηση γης στην επαρχία.
Αυτό που προτείνω πρωταρχικά είναι την επιστροφή στην επαρχία.
Πώς επιλέγουμε τη θέση ενός κτήματος
Προτείνω τα κτήματα που θέλετε να δημιουργήσετε να είναι στο βουνό και μάλιστα να έχει ένα υψόμετρο, να είναι πάνω από 200 μέτρα υψόμετρο. Θα πρέπει να προσέξουμε επίσης το θέμα του νερού. Αν είναι δυνατόν να είναι κοντά σε ένα ποτάμι ή σε κάποιο ρέμα με καθαρό τρεχούμενο νερό. Αυτό θεωρώ είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα πλέον να βρούμε στην Ελλάδα. Δεν είναι όμως αδύνατο.
Η πρόσβαση επίσης είναι πολύ σημαντική να υπάρχει ένας δρόμος.
Ο προσανατολισμός του κτήματος να είναι νότιος. Αυτός ο προσανατολισμός είναι που οι άνθρωποι κοιτούσαν από παλιά όταν χτίζατε χωριά. Και μπορείτε να προσέξετε και εσείς όταν πάτε σε χωριά μέσα στα βουνά θα τα δείτε ότι είναι στη νότια πλευρά, έτσι ώστε να αξιοποιούν το φως και τη ζέστη από τον ήλιο. Και επίσης είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει κοντά στο κτήμα που θα κάνετε στο μέλλον δάσος, έτσι ώστε να υπάρχει η πρώτη ύλη για θέρμανση. Δηλαδή να πάρουμε ξύλα να ζεστάνουμε το σπίτι ή να πάρουμε άδεια, να πάρουμε ξύλα για να κάνουμε κατασκευές κ.λ.π. Να έχουμε πρόσβαση σε γόνιμο χώμα μέσα από το δάσος. Είναι πολύ σημαντικό και αυτό για τους κήπους μας.
Και από κει και πέρα είναι το θέμα των παιδιών. Αν έχετε μικρά παιδιά, σαφώς είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουνε κοντά είτε άλλα κτήματα, είτε σχολείο και κάποια κοινότητα. Πλέον υπάρχει πολύ μεγάλη ερήμωση και εγκατάλειψη του ορεινού όγκου.
Όταν πήραμε το χωράφι για το Πελίτι είπαμε θα κάνουμε μια περίφραξη. Τότε ήμουνα πολύ πιο ρομαντικός σε κάποια θέματα και είπα ότι θα κάνουμε μια περίφραξη με ξύλα να δένει με το περιβάλλον, να μην είναι πολύ ψηλή, να μην νιώθουμε εγκλωβισμένοι μέσα κ.λ.π.
Τέτοια ωραία πράγματα σκεφτόμουν και έβαζα ως προτεραιότητα. Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που το έχω μετανιώσει. Όταν με το καλό θα πάρετε κτήμα, θα πρέπει να κάνετε όσο μπορείτε καλύτερη περίφραξη. Τσιμέντο, σίδερο, κολόνες, γιατί η ξύλινη περίφραξη ναι μεν είναι πολύ ωραία αισθητικά τα πρώτα χρόνια. Μετά όμως χαλάει, σαπίζει, πέφτει και ουσιαστικά εμείς έχουμε το κτήμα εδώ από το 2009 τώρα είναι 2025, μπαίνουνε ζώα, μπαίνουν αγελάδες, μπαίνουν και άγρια ζώα αδέσποτα σκυλιά και άνθρωποι, δηλαδή είναι σαν να μην έχουμε περίφραξη. Έχουμε πάθει πάρα πολλές ζημιές από αγελάδες, στα νεαρά δέντρα που φυτεύουμε πάνε τα ζαρκάδια και τρίβονται. Είναι πολύ σημαντικό να κάνετε μια πολύ καλή περίφραξη.
Το άλλο πολύ σημαντικό που θα κάνετε παίρνοντας το κτήμα είναι, ένα master plan. Δηλαδή θα πάρετε ένα κομμάτι χαρτί και Θα γράψετε όλα τα πράγματα που θέλετε να κάνετε χωρίς να βάλετε κανέναν περιορισμό. Θέλετε να βάλετε ένα σπίτι, αποθήκες, ένα χώρο για να κάτσετε, μία λίμνη, να βάλετε δέντρα, να κάνετε λαχανόκηπο, πάρκιν, κ.λ.π όλα αυτά τα πράγματα θα κάτσετε, θα τα γράψετε καταρχήν σε ένα χαρτί και μετά θα τα σχεδιάσετε πάνω στο τοπογραφικό του κτήματος που έχετε. Δεν έχει σημασία αν μπορείτε να τα υλοποιήσετε τώρα. Απλά να ξέρετε που θα μπει, έτσι ώστε να μην κάνετε κινήσεις. Σήμερα χτίζω εδώ ή κάνω κάποια εργασία και αύριο θυμάμαι ότι θέλω να κάνω κάτι άλλο και έρχομαι και το χαλάω. Οπότε επειδή θα ζήσετε εκεί, θα επενδύσετε την ενέργειά σας, θα επενδύσετε το χρόνο σας, θα επενδύσετε τα χρήματά σας, είναι σημαντικό να έχετε ένα master plan για να ξέρετε πώς θα κινηθείτε μέσα στο χρόνο.
Σχετικά με τον κήπο, αυτό που έχω να σας πω είναι ότι θα πρέπει να είναι πάρα πολύ κοντά στο κτίριο όπου θα μένετε. Όταν λέω κοντά, όσο πιο κοντά μπορείτε. Εμείς στην αρχή ο πρώτος κήπος που κάναμε ναι μεν ήτανε μέσα στα όρια του κτήματος, αλλά είχε μία απόσταση που τελικά φάνηκε ότι αυτή η μικρή απόσταση ήταν αρκετή για να δημιουργήσει κάποια λειτουργικά θέματα, ενώ τώρα έχουμε φτιάξει τον κήπο κοντά με το κτίριο, οπότε είναι πολύ πιο λειτουργικός ο κήπος.
Επίσης θα πρότεινα να κάνετε μία λιμνούλα για να συγκεντρώνετε τα βρόχινα νερά από οποιαδήποτε κτίρια δημιουργήσετε μέσα εκεί. Αν μπορείτε να φτιάξετε και μια υπόγεια δεξαμενή μεγάλη και να αντλείτε το νερό με αντλία. Είναι πολύ βοηθητικό αυτό. Νερό μπορείτε να συγκεντρώνετε από κάθε επιφάνεια που έχετε, ακόμη και από ένα πλακόστρωτο δρόμο, μπορείτε να συγκεντρώνετε το νερό.
Να οργανώσετε κόμποστ μπορείτε κάνετε και σε δύο μέρη. Ανάλογα το μέγεθος του κτήματος.
Τώρα αν με ρωτήσετε για την ιδανική έκταση για ένα κτήμα, αυτό εξαρτάται από τις αντοχές σας, από τις ανάγκες σας, από το όνειρό σας, αλλά μια έκταση έξι στρεμμάτων θεωρώ ότι είναι πολύ καλή, έτσι ώστε να μπει το σπίτι, να μπούνε δέντρα, λαχανικά, πιθανόν κάποιες κότες μέσα στα έξι στρέμματα μπορείτε να έχετε μία πολύ μεγάλη αυτάρκεια για σας και την οικογένεια σας.
Στο βίντεο υπάρχουν αρκετά χρήσιμα σχόλια, που σας προτείνω να διαβάσετε. Παραθέτω το σχόλιο του χρήστη @pavloskarantzouvalis5505 που θεωρώ ότι πρέπει να προσέξετε αυτά που λέει. Χαίρετε κ. Σαϊνατούδη. Πολλές σωστές και χρήσιμες οι συμβουλές σας και σας ευχαριστούμε. Θα μου επιτρέψετε ως νομικό, να προσθέσω και μια άλλη διάσταση στο θέμα της επιλογής κτήματος. Επειδή οι όροι δόμησης διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, ακόμη και στο ίδιο χωριό, εάν πρόθεση αυτού που θ’ αγοράσει είναι να χτίσει κατοικία ή αποθήκη ή και τα δύο κλπ, να ελέγξει με τοπογράφο μηχανικό τους όρους δόμησης του κτήματος που τον ενδιαφέρει. Αν το κτήμα είναι οικόπεδο ή αγρός, αν είναι εντός σχεδίου ή εντός ζώνης κλπ. Επίσης, επειδή αναφερθήκατε και σε γειτονικό ποτάμι κλπ, να σημειωθεί ότι αν κάποια γήπεδα συνορεύουν με ρέμα, δεν επιτρέπεται σ’ αυτά η δόμηση. Τέλος, το πρώτο βήμα είναι ο έλεγχος ιδιοκτησίας του πωλητή. Είναι δικό του; Έχει βάρη; κλπ. Σ’ αυτό θα καλυφθείτε από έλεγχο εκ μέρους κάποιου νομικού. Ευχαριστώ πολύ. Καλή συνέχεια !
Δεύτερο βήμα: καλλιέργεια της γης και εκτροφή αγροτικών ζώων για διατροφική αυτάρκεια.
Ο τρόπος που προτείνω να καλλιεργήσετε τη γη είναι τα υπερυψωμένα παρτέρια. Τα υπερυψωμένα παρτέρια μπορούν να γίνουν απλά με το χώμα του κήπου, με πέτρα, με ξύλο, με ότι έχει διαθέσιμο ο καθ’ ένας.
Τα πλεονεκτήματα καλλιέργειας λαχανικών σε υπερυψωμένα παρτέρια.
- Όσοι έχουν προβλήματα μέσης, μπορούν να καλλιεργήσουν πιο εύκολα και ξεκούραστα τα λαχανικά τους.
- Τα υπερυψωμένα παρτέρια είναι πολύ καλά και για τα μικρά παιδιά.
- Χρησιμοποιούμε μικρά και ελαφριά εργαλεία για τις καλλιεργητικές εργασίες.
- Δεν χρειάζονται βαριά μηχανοκίνητα εργαλεία, οπότε δεν έχουμε θόρυβο και καύση ορυκτών καυσίμων.
- Έχουμε οικονομία νερού.
- Ελέγχουμε πιο εύκολα τα αγριόχορτα που δεν θέλουμε στα παρτέρια μας.
- Αξιοποιούμε καλύτερα μικρότερο χώρο.
- Μπορούμε να αξιοποιήσουμε και να ομορφύνουμε πολλά σημεία στον κήπο μας ή στη βεράντα ή στο αστικό περιβάλλον.
- Έχουμε μεγαλύτερη παραγωγή σε μικρότερο χώρο.
Τα βαρέλια επίσεις είναι μια καλή επιλογή για να καλλιεργήσουμε. Θυμάμαι από μικρός το θείο μου που είχε λεμονιές μέσα σε βαρέλια και είχε τα δικά του λεμόνια όλο το χρόνο.
Αν έχετε τη δυνατότητα να εκτρέφετε και κάποια λίγα οικόσιτα αγροτικά ζώα π.χ κότες, κατσίκες θα βοηθίσει στο να έχετε τα δικά σας αυγά γάλα, κρέας οπότε με αυτό τον τρόπο αυξάνετε το βαθμό αυτάρκειας σας.
Τρίτο βήμα: αυτάρκεια σε σπόρους τοπικών ποικιλιών και αυτόχθονα αγροτικά ζώα.
Οι τοπικές ποικιλίες σπόρων είναι ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας μας και του πολιτισμού μας.
Διατηρώντας τους δικούς μας σπόρους συνδεόμαστε με τις ρίζες μας και τους προγόνους μας.
Επιλέγουμε τι θα καλλιεργήσουμε και τι θα βάλουμε στο τραπέζι μας.
Οι τοπικές ποικιλίες έχουν χρώματα αρώματα και γεύσεις
Μπορούμε να κρατήσουμε τους δικούς μας σπόρους για την επόμενη χρονιά.
Αποθηκεύουμε σπόρους από παραδοσιακές ποικιλίες λαχανικών και σιτηρών και τους χωρίζουμε σε:
Καλοκαιρινά λαχανικά: ντομάτα, αγγούρι, πιπεριές, μελιτζάνες, κρεμμύδια, πατάτες, φασολάκια, μπάμιες, καλαμπόκια, κ.α
Χειμερινά λαχανικά: σπανάκι, λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, καρότο, σέσκουλο, αρακά, κουκιά, ρεπάνι, ρόκα κ.α
Κρατάμε σπόρους και από παλιότερες χρονιές γιατί ποτέ δεν ξέρουμε πως μπορεί να πάει η καλλιεργητική χρονιά. Τους σπόρους τους φυλάμε μέσα σε χάρτινα σακουλάκια, πάνινα σακουλάκια, μεταλλικά κουτιά ή γυάλινα βάζα, σε παλιές κάλτσες κ. α. Δύο είναι οι βασικοί παράγοντες για την καλή διατήρηση τους η χαμηλή υγρασία και η χαμηλή θερμοκρασία, όσο αυτοί οι παράγοντες είναι χαμηλοί η διάρκεια ζωής τους μεγαλώνει. Η διάρκεια ζωής των σπόρων κυμαίνετε από ένα ως πέντε χρόνια συνήθως. Διαβάστε πως να κρατήσουμε τους δικούς μας σπόρους.
Διατηρούμε ένα τετράδιο με τους σπόρους που έχουμε για να ξέρουμε τι σπόρους έχουμε και πότε τους συλλέξαμε, ποίος μας τους έδωσε, τι χαρακτηριστικά έχουν. Σε κάθε ποικιλία που έχουμε δίνουμε έναν αύξοντα αριθμό και τη χρονιά που ήρθε στην κατοχή μας έτσι ώστε να έχουμε μια ταυτότητα για τους σπόρους μας. Όταν ανανεώνουμε τους σπόρους τους δίνουμε τον ίδιο αριθμό και προσθέτουμε ένα γράμμα επιπλέον για να ξέρουμε ότι είναι η πρώτη ανανέωση τους κ.λ.π.
Τα φρούτα θα είναι ακριβά για να τα αγοράσω αλλά δωρεάν από τα δέντρα αν τα καλλιεργώ.
Καλλιεργώντας τα δικά μου λαχανικά είναι σαν να τυπώνω τα δικά μου χρήματα.
Τέταρτο βήμα: αποθήκευση σε νερό.
Το νερό είναι πολύ βασικό για την επιβίωση μας. Χρειαζόμαστε 3 λίτρα νερό / ημέρα / άτομο ή 45 λίτρα ανά άτομο για δύο εβδομάδα. Προσέξτε αν στο κελάρι σας η θερμοκρασία το χειμώνα κατεβαίνει κάτω από το μηδέν τα μπουκάλια σας θα πρέπει να έχουν ένα περιθώριο τέτοιο ώστε αν παγώσουν να μη σπάσουν. Μπορούμε να αποθηκεύσουμε το νερό σε πλαστικά δοχεία των τριών λίτρων για να είναι εύκολα στο κουβάλημα και στην αποθήκευση. Επίσης είναι καλό να αποθηκεύσουμε δοχεία με βρυσάκι έτσι ώστε αν γίνει διακοπή νερού να έχουμε αυτά τα μπιτόνια με το βρυσάκι για να πλυθούμε ή να πλένουμε πιάτα κ.λ.π. Συγκεντρώνουμε το βρόχινο νερό σε δεξαμενές για να ποτίσουμε τα φυτά μας στον κήπο μας.
Πέμπτο βήμα: αποθήκευση τροφίμων.
Μέχρι πολύ πρόσφατα οι άνθρωποι αποθήκευαν τα τρόφιμα τους στο κελάρι. Το κελάρι συνήθως είναι ένας υπόγειος χώρος κάτω από το σπίτι. Μπορεί όμως να είναι και μια αποθήκη κοντά στο σπίτι. Ένας χώρος κατά κύριο λόγω υπόγειος, σκοτεινός και δροσερός. Το κελάρι είναι μια παραδοσιακή τεχνική όπου οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ως σήμερα αποθηκεύουν την παραγωγή τους ή την τροφή τους για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ο χώρος που ωριμάζουν το κρασί τους, τα τυριά τους κ.λ.π. Για τους ανθρώπους που ζουν σε διαμερίσματα, κελάρι μπορεί να γίνει ένα δωμάτιο στο σπίτι τους, όπου δεν θα το θερμαίνουν τους χειμερινούς μήνες. Φροντίζουμε το κελάρι μας να είναι καθαρό, να μην έχει ρωγμές, τρύπες που να μπορούν να περάσουν τρωκτικά να υπάρχουν σήτες στα παράθυρα και στην πόρτα να μην μπαίνουν μύγες, έντομα και η πόρτα να κλείνουν καλά κ.λ.π. Τα ποντίκια και τα τρωκτικά γενικότερα είναι μια μεγάλη απειλή για τα προϊόντα που έχουμε αποθηκευμένα. Αν μπουν τρωκτικά στο κελάρι μας είναι δύσκολο να τα εξοντώσουμε και επίσης μπορεί να ακυρώσουν όλη τη δουλεία που έχουμε κάνει.
Τα τρόφιμα μας είναι κάτι «ζωντανό» είναι οργανικά προϊόντα, συνεχίζουν να ωριμάζουν, να έλκουν έντομα, τρωκτικά, πεταλούδες κ.λ.π. Έχουν διάρκεια και ημερομηνία λήξης. Μπαίνοντας σε ένα κελάρι θα πρέπει να προσέχουμε τι μυρίζει. Η μυρουδιά θα μας δείξει αν έχει χαλάσει κάποιο προϊόν που έχουμε αποθηκευμένο. Οι πατάτες για παράδειγμα όταν σαπίζουν, έχουν μια πολύ άσχημη μυρουδιά. Θα πρέπει να τις περάσουμε μία, μία από το χέρι και αν δούμε ποίες είναι χαλασμένες ή κινδυνεύουν να χαλάσουν και να τις απομακρύνουμε. Στις πατάτες έχουμε και το φύτρωμα τους. Μπορεί να αρχίσουν να φυτρώνουν. Για να σταματήσουμε τη διαδικασία θα πρέπει να σπάσουμε τις ρίζες. Μια παραδοσιακή τεχνική είναι να τις ρίξουμε σκόνη από ασβέστη όπου βοηθάει στη διατήρηση της πατάτας ως την επόμενη άνοιξη.
Αν μπούμε στο κελάρι μας και δούμε να πετάνε πεταλούδες, αυτό σημαίνει ότι το καλαμπόκι ή το αλεύρι ή το σιτάρι μας ή κάτι άλλο έχει αρχίσει να χαλάει. Θα πρέπει να ελέγξουμε που έχουμε προσβολή και να απομακρύνουμε τα χαλασμένα προϊόντα αλλά να ασφαλίσουμε και τα καλά έτσι ώστε να μην επεκταθεί η ζημιά και στα υπόλοιπα.
Οι κονσέρβες που κάνουμε θα πρέπει να ελέγχονται κατά καιρούς μήπως έχουν φουσκώσει. Αν φουσκώσουν τα καπάκια τους σημαίνει ότι δεν έχουμε κάνει καλή κονσερβοποίηση και ότι το περιεχόμενο θα πρέπει να πεταχτεί.
Υγρασία. Η χαμηλή υγρασία είναι ένας βασικός παράγοντας για την καλή συντήρηση των προϊόντων που έχουμε στο κελάρι μας. Η πέτρα ο ασβέστης μπορεί να παίξει το ρόλο αφυγραντήρα. Η χαμηλή θερμοκρασία είναι ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας για την καλή αποθήκευση των τροφίμων.
Τα υλικά συσκευασίας των προϊόντων μας θα πρέπει να είναι, από γυαλί μέταλλο ή πλαστικά δοχεία κατάλληλα για τρόφιμα. Προτιμούμε τις μικρές συσκευασίες σχετικά για να είναι πιο εύκολες στο κουβάλημα, ποιο εύκολα διαχειρίσιμες στην αποθήκευση τους και αν προκληθεί κάποια ζημιά στο τρόφιμο να μην επεκταθεί σε όλα τα αποθηκευμένα τρόφιμα μας. Φροντίζουμε τα μεταλλικά ή πλαστικά δοχεία που δεν μπορούμε να τα βάλουμε σε ράφια να πατάνε πάνω σε παλέτες ή πάνω σε ξύλο έτσι ώστε να μην τραβήξουν υγρασία από το πάτωμα.
Όλα τα προϊόντα που έχουμε στο κελάρι μας έχουν ημερομηνία λήξης. Αν έχουμε συσκευασμένα προϊόντα είναι καλό να ελέγχουμε την ημερομηνία λήξης τους και να καταναλώνουμε τα προϊόντα με την πιο κοντινή ημερομηνία λήξης. Τα προϊόντα με ημερομηνία λήξης μεγάλη τα τοποθετούμε στο πίσω μέρος έτσι ώστε να έχουμε πάντα μπροστά τα προϊόντα που η ημερομηνία τους λήγει σύντομα. Το ταχίνι αν μένει αρκετό καιρό στο ράφι γίνεται διαχωρισμός του λαδιού, αυτό με ένα καλό ανακάτεμα επανέρχεται στην αρχική του μορφή.
Είναι καλό όλα αυτά τα τρόφιμα που έχουμε στο κελάρι μας να τα έχουμε καταγραμμένα σε ένα τετράδιο, αυτό για να μπορούμε να ελέγχουμε καλύτερα τι προϊόντα έχουμε και πότε πλησιάζει η λήξη τους. Γράφω τετράδιο και όχι υπολογιστή γιατί σε ένα οικονομικό κραχ, μπορεί να καταρρεύσουν οι εταιρίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και να μην έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα.
Πάντα υπάρχει ένας κίνδυνος το κελάρι μας να καταστραφεί από μια φωτιά, μια πλημμύρα ένα σεισμό, κλοπή κ.λ.π. Είναι καλό να φυλάμε κάποια τρόφιμα και σε ένα δεύτερο σημείο για όλους αυτούς τους λόγους.
Τέλος θα πρέπει να προσέξουμε πως τοποθετούμε τα τρόφιμα μας στα ράφια. Τα προϊόντα που είναι βαριά τα τοποθετούμε στα κάτω ράφια, τα ελαφριά στα πιο ψηλά ράφια. Επίσης είναι καλό να βάλουμε κάποια «ασφάλεια» ένα ξύλο ή μια κορδέλα έτσι ώστε τα ασφαλίσουμε με κάποιο τρόπο σε περίπτωση σεισμού να μην πέσουν.
Από την άνοιξη ξεκινάμε να αποθηκεύουμε τρόφιμα στο κελάρι μας ως το τέλος του φθινοπώρου. Στο κελάρι μας μπορούμε να βάλουμε βότανα, που θα μαζέψουμε και θα ξεράνουμε, μπορούμε να βάλουμε τις συγκομιδές μας σε σπόρους: σιτάρι, κριθάρι, πατάτες, κρεμμύδια, το λάδι μας, τις ελιές μας, τα γλυκά μας, το κρασί μας, το τσίπουρο κ.λ.π. ότι έχει να κάνει με τη διατροφή μας αλλά και βάζα, καπάκια που χρησιμοποιούμε για τις κονσέρβες μας κ.α
Αλάτι 15 κιλά. Το αλάτι μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να νοστιμίσουμε το φαγητό αλλά και να συντηρήσουμε τρόφιμα. Το αλάτι μπορούμε να το διατηρήσουμε για πολλά χρόνια. Αν τραβήξει υγρασία μπορούμε να το στεγνώσουμε στον ήλιο και να το χρησιμοποιήσουμε ξανά.
Σιτάρι 100 κιλά. Το σιτάρι είναι η βάση της διατροφής μας. Μπορούμε να το κάνουμε αλεύρι, να το μαγειρέψουμε να το κάνουμε νιφάδες, πλιγούρι, αλλά και να το φυτρώσουμε και να έχουμε φρέσκια τροφή. Μπορούμε να το συντηρήσουμε με θερμική επεξεργασία ή με αλάτι.
Ρύζι 15 κιλά. Το ρύζι είναι μια από τις βασικές μας τροφές. Μπορούμε να το συντηρήσουμε με θερμική επεξεργασία.
Καλαμπόκι 15 κιλά. Το καλαμπόκι επίσης είναι μια πολύ καλή τροφή που μπορούμε να το αλέσουμε και να το φάμε ως αλεύρι αλλά μπορούμε και να μαγειρέψουμε τους σπόρους του καλαμποκιού αφού τους μουσκέψουμε ή να κάνουμε στατ-πατ.
Βρώμη 10 κιλά. Τη βρώμη μπορούμε να τη φάμε ως αλεύρι, ως νιφάδες κ.λ.π. Μπορούμε να έχουμε έναν χειροκίνητο μύλο για να κάνουμε νιφάδες βρώμης.
Ελαιόλαδο 50 λίτρα. Το λάδι αποτελεί τη βάση της διατροφής μας στην Ελλάδα.
Σπορέλαιο 10 λίτρα. Το σπορέλαιο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να τηγανίσουμε κ.α. Τα παλιά λάδια μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για προσάναμμα ανακατεμένα με στάχτη ή να κάνουμε σαπούνια.
Γάλα σε σκόνη 10 κιλά. Το γάλα σε σκόνη είναι μια καλή τροφή που μπορεί να χρειαστεί κυρίως σε οικογένειες που έχουν μικρά παιδιά.
Ζάχαρη 20 κιλά. Η ζάχαρη είναι ένα καλό συντηρητικό τροφίμων όπως: γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, χυμοί βοτάνων κ.α
Μέλι 20 κιλά. Στην αρχαιότητα το μέλι εκτός από τροφή ήταν και μέσο συντήρησης τροφίμων, μπορούμε να συντηρήσουμε σκόρδο.
Ζυμαρικά 10 κιλά. Αποθηκεύστε διάφορα ζυμαρικά. Τα ζυμαρικά μπορούμε να τα συντηρήσουμε με θερμική επεξεργασία.
Φασόλια, φακές, ρεβίθια, κουκιά, αρακάς από 10 κιλά. Διαβάστε πώς να συντηρήσουμε τα όσπρια χωρίς ηλεκτρική ενέργεια.
Παξιμάδια 20 κιλά. Διαβάστε πως κάνουμε παξιμάδια.
Κονσέρβες 10 κιλά. Φρούτα, λαχανικά ή ψάρι κ.α.
Κρέας. Κρέας σε κονσέρβες, κοτόπουλο σε βάζο, καπνιστά, λουκάνικα κ.α.
Σάλτσες 30 κιλά.
Πατάτες και κρεμμύδια.
Κομπόστες, αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά κ.α.
Μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού Ταχίνι, φυστικοβούτυρο κ.α.
Αλκοόλ: Λικέρ, κρασί, τσίπουρο.
Ελιές, τουρσί.
Τυρί, το τυρί μπορούμε να το συντηρήσουμε μέσα σε λάδι.
Βότανα: ρίγανη, θυμάρι, φασκόμηλα, λεβάντα, φλαμούρι κ.α.
Συμπληρώματα διατροφής. Πολύ πιθανών να παίρνετε τώρα κάποια συμπληρώματα διατροφής, βάλτε μια ή δύο συσκευασίες επιπλέον στο κελάρι σας. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμα σε μια στιγμή που η επάρκεια τροφής μπορεί να είναι χαμηλή, βιταμίνες όπως η Β, ψευδάργυρος κ.α.
Μαγειρική σόδα. Έχει πολλές και διαφορετικές χρίσεις από το να πλένουμε τα δόντια μας, να κάνουμε ποδόλουτρο, να καθαρίσουμε μαγειρικά σκεύη κ.α.
Το κελάρι αντιπροσωπεύει τον χαρακτήρα των ανθρώπων που το φτιάχνουν και τις διατροφικές τους συνήθειες. Είναι μια πολύ προσωπική υπόθεση. Εδώ σας δίνω μια γενική ιδέα για ένα κελάρι. Εσείς θα το διαμορφώσετε με βάση τις δικές σας ανάγκες και διατροφικές συνήθειες. Επίσης θα πάρετε υπόψη σας τα μέλη της οικογένειας μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρία κ.α. και τον αριθμό των μελών της οικογένειας.
Για όσους έχετε μικρά παιδιά είναι καλό να φυλάξετε από τώρα κάποια μπισκότα του εμπορίου ή μια μερέντα, μια σοκολάτα κ.α. σε μια δύσκολη στιγμή μπορεί να φανούν πολύ χρήσιμα.
Στο κελάρι μας επίσης μπορούμε να έχουμε και τις πρώτες ύλες για να κάνουμε μόνοι μας σαπούνι και κηραλοιφές.
Χρήσιμα έγραφα. Φροντίζουμε να έχουμε εύκολα την Ταυτότητα ή διαβατήριο μας και τα τηλέφωνα από συγγενείς και φίλους να τα γράψουμε σε ένα κομμάτι χαρτί, όπως και κάποια τηλέφωνα ανάγκης να είναι γραμμένα σε χαρτί. Καλό είναι εάν θυμηθείς να έχεις και τα συμβόλαια του σπιτιού σε εύκολο μέρος.
Έκτο βήμα: Ενέργεια. Φροντίστε να έχετε αυτονομία στην ενέργεια με φωτοβολταικά ή με μικρές ανεμογεννήτριες. Φροντίστε να έχετε μπαταρίες για το φακό σας ή καλύτερα να έχετε φακό που μπορείτε να τον φορτίσετε με τον ήλιο ή με μανιβέλα.
Φροντίζουμε να έχουμε πολλά κεριά, τα ρεσώ είναι πολύ βολικά κεριά και έχει για δύο, για τέσσερις και για οχτώ ώρες. Επίσης μπορούμε να έχουμε καντηλάκι με φιτίλι. Εκτός από το λάδι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το λίπος από τα λουκάνικα για να φωτίσουμε το χώρο μας.
Επίσης αποθηκεύουμε αναπτήρες, σπινθηριστές, κεριά και σπίρτα. Τα σπίρτα θα πρέπει να τα κερώσουμε, να βουτήξουμε το κεφάλι τους μέσα σε λιωμένο κερί για να μη καταστραφούν από την υγρασία.
Μπορούμε να ετοιμαστούμε από τώρα να μάθουμε να μαγειρεύουμε με τον ήλιο σε ηλιακό φούρνος.
Φροντίζουμε να έχουμε ηλιακούς φορτιστές για να μπορούμε να φορτίσουμε τα κινητά μας για να έχουμε επικοινωνία με τους οικείους μας όσο καιρό λειτουργούν τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας.
Ενημέρωση. Φροντίζουμε να έχουμε ένα ραδιόφωνο με μπαταρίες και επιπλέον μπαταρίες ή ένα ηλιακό ραδιόφωνο, θα μας βοηθήσει πιθανών να μάθουμε κάποια νέα και ποια είναι η κατάσταση στην υπόλοιπη χώρα.
Καύσιμα. Φροντίστε στο αυτοκίνητο σας να έχετε το καύσιμα ως τη μέση. Αποθηκεύστε καύσιμα για 20 ευρώ σε ειδικά μεταλλικά δοχεία για καύσιμα.
Φροντίστε να έχετε το πολύ εργαλείο ξυλόσομπα για να μπορείτε να ζεστάνετε το σπίτι σας και να μαγειρέψετε. Αποθηκεύστε ξύλα και το τσεκούρι σας σε καλή κατάσταση. Για το μαγείρεμα χρησιμοποιήστε το γκάζι και τα ξύλα.
Έκτο βήμα: Χρήματα και πολύτιμα μέταλλα. Φροντίζουμε να έχουμε μετρητά γιατί οι κάρτες πολύ πιθανών δεν θα περνάνε ή πολύτιμα μέταλλα χρυσό ή ασημή.
Έβδομο βήμα: Φροντίζουμε να έχουμε ένα φαρμακείο στο σπίτι ή στο κτήμα μας και στο αυτοκίνητο.
Τι βάζουμε στο φαρμακείο μας. Δεν είμαι γιατρός ούτε φαρμακοποιός και σας προτείνων να συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό πριν κάνετε όποια αγορά, εξηγώντας τις δικές σας συνθήκες και τις ανάγκες σας.
Θα βάλετε μέσα κάτι για να αντιμετωπίσετε τσιμπήματα από έντομα και μέλισσες.
Είναι καλό να έχετε μια ένεση για άτομα που είναι αλλεργικά σε τσιμπήματα.
Χτυπήματα και εκδορές του δέρματος.
Πονοκεφάλους και ζαλάδες
Ένα αντιπυρετικό και ένα θερμόμετρο.
Γάζες, οινόπνευμα, επίδεσμο.
Ψαλίδι, γάντια,
Χειρουργικές μάσκες.
Ξυράφι.
Απολυμαντικό χεριών.
Καραμέλες ή ζάχαρη ( μέσα στο φαρμακείο) για κάποια περίπτωση διαβητικού που έπαθε υπογλυκαιμία.
Ηλεκτρολίτες
Τα φάρμακα που πιθανών να χρειάζεστε.
Αν χρησιμοποιείτε ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι σημαντικό να έχετε ένα φαρμακείο και με ομοιοπαθητικά.
Ένα rescue σε κράμα ή ανθοΐαμα, μια άρνικα ένα χέπαρ κ.α.
Ένα στυλό και τα στοιχεία σας σε πλαστικοποιημένο χαρτί (όνομα, επίθετο, τηλέφωνο και ομάδα αίματος)
κ.λ.π.
Είναι σημαντικό να εκπαιδευτείτε επίσης στις πρώτες βοήθειες για να ξέρετε πως θα χρησιμοποιήσετε αυτά που έχει μέσα το φαρμακείο σας αλλά και ποιους χειρισμούς θα πρέπει να κάνετε ανάλογα με το συμβάν που έχετε να αντιμετωπίσετε.
Τέλος φροντίζουμε να εκπαιδευτούμε στο φαρμακείο της φύσης στα βότανα και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Όγδοο βήμα: εργαλεία χωρίς ηλεκτρική ενέργεια.
Εργαλεία κήπου: τσάπα, μπορεί να είναι σε διάφορα μεγέθη και σε διάφορα ύψη. Τσουγκράνα, φτυάρι, καρότσι, κλαδευτήρι, πριόνι, δρεπάνι, κόσα, μαχαίρι κ.α.
Εργαλεία κοπής ξύλων: τσεκούρι, πριόνι, λίμα για ακόνισμα των εργαλείων, κ.α.
Εργαλεία κατασκευών: σφυρί, σκεπάρνι, καρφιά, πένσα, κατσαβίδια, σχοινί 15μ περίπου, κόφτη σύρματος, ρολό λεπτού σύρματος.κ.α.
Εργαλεία άλεσης σπόρων: χειροκίνητος μύλος για σιτάρι, χειροκίνητος μύλος για νιφάδες βρώμης κ.α. Είναι προτιμότερο να φυλάμε ολόκληρούς τους σπόρους π.χ του σταριού παρά το αλεύρι και να το αλέθουμε σιγά, σιγά.
Χειροκίνητος ψεκαστήρας. Μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμος για τον κήπο, για το σπίτι αλλά και για ατομική υγιεινή.
Σε μια κατάρρευση της ηλεκτρικής ενέργειας οτιδήποτε απαιτεί ηλεκτρικό ρεύμα γίνεται νεκρό βάρος οι ηλεκτρικές σας συσκευές τα ασύρματα πριόνια με μπαταρία, όλα άχρηστα Γι’ αυτό τα χειροκίνητα εργαλεία είναι τα πιο αξιόπιστα.
Κοιτάξτε τα εργαλεία σας και αναρωτηθείτε: Θα λειτουργούσε ακόμα αυτό με μηδενική ισχύ και μηδενικές μπαταρίες; Αν η απάντηση είναι «όχι», τότε τώρα που μπορείτε ακόμα κάντε τις αλλαγές που μπορείτε.
Ένατο βήμα: Καθαριστικά σπιτιού και ατομική υγιεινή. Σε ένα ντουλάπι στο κελάρι μας προτείνουμε να αποθηκεύσουμε κάποια επιπλέον καθαριστικά για το σπίτι υγρό καθαρισμού πιάτων, απορρυπαντικό ρούχων ή σαπούνι, βούρτσες καθαρισμού και σφουγγάρια, πλαστικές σακούλες και τσάντες, απορρυπαντικό ρούχων για πλύσιμο στο χέρι.
Προσωπική Υγιεινή. Αποθηκεύουμε αλισίβα, κοσκινισμένη στάχτη για λούσιμο μαλλιών και πλύσιμο ρούχων. Σαμπουάν, αφρόλουτρο και σαπούνι, χαρτί υγείας, χαρτί κουζίνας, χαρτοπετσέτες, οδοντόκρεμα, οδοντόβουρτσα.
Προϊόντα για τη γυναικεία υγιεινή: όπως σερβιέτες, σαπούνια, αρώματα, ξυραφάκια, κρέμες προσώπου, οδοντόκρεμα, οδοντόβουρτσα κ. α
Προϊόντα για την υγιεινή των αντρών: ξυραφάκια, αφρό ξυρίσματος, προφυλακτικά, οδοντόκρεμα, οδοντόβουρτσα κ.α. Τα προφυλακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως μέσο να αποθηκεύσουμε νερό ή ως γάντι κ.α.
Προϊόντα για την υγιεινή των μωρών: όπως μωρομάντιλα, πάνες κ.α.
Στο κελάρι μας επίσης μπορούμε να έχουμε και τις πρώτες ύλες για να κάνουμε μόνοι μας σαπούνι και κηραλοιφές.
Τέλος αν χρισημοποιείτε γυαλιά θυμηθείτε να έχετε στην άρκη ένα ακόμη ζευγάρι.
Δέκατο βήμα: Φροντίδα για τα παιδιά: άσχετα αν έχουμε μικρά παιδιά ή όχι φροντίζουμε να αποθηκεύσουμε κάποια μπισκότα, κουβερτούρα και επιτραπέζια παιχνίδια, βιβλία με σπαζοκεφαλιές κ.α.
Ενδέκατο βήμα: Ραπτικά και τσιγάρα. Ας φροντίσουμε να έχουμε και Βελόνες, καρφίτσες, παραμάνες, και κλωστές. Τσιγάρα και καπνός. Αν καπνίζετε φροντίστε να αποθηκεύσετε και την αγαπημένη σας μάρκα τσιγάρων.
Δωδέκατο βήμα: Τρόφιμα για τα κατοικίδια ζώα. Αν σε περίπτωση έχετε και κάποιο κατοικίδιο φροντίστε να αποθηκεύσετε κάποια τρόφιμα και γι’ αυτό.
Δέκατο τρίτο βήμα: Φίλοι Σε όλες τις καταστάσεις οι άνθρωποι είναι αυτοί που κάνουν τη διαφορά, έρχεστε σε επαφή με ανθρώπους που είναι έμπιστοι και μοιράζεσαι τις ανησυχίες σου. Όποιος δεν αντιλαμβάνεται τις ανησυχίες σου δεν χρειάζεται να τις μοιραστείς μαζί του. Δεν συζητάς για τις προμήθειες σου και τα πράγματα που φυλάς σε άσχετους ανθρώπους, σε μια στιγμή οικονομικής κατάρρευσης οι άνθρωποι μπορεί να ξεχάσουν τους καλούς και ευγενικούς τους τρόπους. Δημιουργείς σχέσεις εμπιστοσύνης.
Ζώντας με ανταλλαγή προϊόντων και εργασίας. Τώρα που υπάρχει ακόμη χρόνος αποκτήστε δεξιότητες με τα χέρια σας και εκπαιδευτείτε πάνω στις πρώτες βοήθειες και σε ότι άλλο θα σας είναι χρήσιμο. Συμμετέχετε σε ομάδες εθελοντών για να εκπαιδευτείτε στη συνεργασία και στην αλληλοβοήθεια. Ανταλλάξτε προιόντα ή υπηρεσίες με τους φίλους σας.
Προετοιμασία σε όλα τα επίπεδα. Η προετοιμασία θα πρέπει να είναι σε όλα τα επίπεδα. Φυσικό, νοητικό, συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο.
Εκτιμήστε όλα όσα έχετε.
Ο χρόνος είναι το πολυτιμότερο πράγμα που έχουμε. Μην αναβάλλεις κάτι για αύριο, το οποίο μπορείς να το κάνεις σήμερα.
Όταν πέσει το δίκτυο αυτό το κείμενο θα εξαφανιστεί. Έτσι φροντίστε να έχετε γράψει σε χαρτί τα πράγματα που χρειάζεστε, έχετε φροντίσει να ξέρετε να χρησιμοποιείτε τα εργαλεία που χρειάζεστε. Φροντίστε να έχετε κάνει κάποια προετοιμασία γιατί καταναλώνοντας απλά βίντεο και άρθρα δεν αυξάνετε το βαθμό αυτάρκειας σας.
Και να θυμάστε «και η ποιο μεγάλη νύχτα ξημερώνει».
Κείμενο και φωτογραφία: Παναγιώτης Σαϊνατούδης
Καλή συνέχεια σε όλους και όλες.
Διαβάστε ακόμη
Έχεις ετοιμάσει σακίδιο έκτακτων αναγκών;
Συντηρούμε τρόφιμα για το χειμώνα.
Κάνουμε σάλτσες, λάχανο τουρσί, αποξεραίνουμε μήλα, αχλάδια, πεπόνι, σταφύλι, καρπούζι, κάνουμε λιαστές ντομάτες, αποξηραίνουμε καυτερές πιπεριάς για μπούκοβο.
Ακόμη αποξηραίνουμε στον ήλιο: μελιτζάνα, κρεμμύδι και αγγούρι.