Εκτός Τόπου (ex situ) Διατήρηση Αυτοφυών Φυτών της Ελλάδας

Ομιλία στα πλαίσια της 25ης Γιορτής Σπόρων του Πελίτι το Σάββατο 26 Απριλίου 2025.

Δείτε όλο το πρόγραμμα της Γιορτής Σπόρων του Πελίτι

Εκτός Τόπου (ex situ) Διατήρηση Αυτοφυών Φυτών της Ελλάδας: Πού Βρισκόμαστε, Τι Δεδομένα Έχουμε και Ποιες Είναι οι Προτάσεις μας

Ερευνητική Ομάδα:

Ελένη Μαλούπα ¹: Συντονίστρια

Επιμελήτρια του ΒΒΚΚ, Εκπρόσωπος του Δικτύου των Βοτανικών Κήπων της Ελλάδας

Κατερίνα Γρηγοριάδου¹, Χαρά Χαραλαμπίδου², Δημήτρης Φωτάκης¹, Παναγιώτης Δημόπουλος³, Φίλιππος Αραβανόπουλος², Ανδρέας Οικονόμου⁴, Κατερίνα Παπαναστάση¹

1. ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
2. ΑΠΘ
3. Πανεπιστήμιο Πατρών
4. ΑΣΠΑΙΤΕ

Στόχος του έργου

Να δούμε σε τι κατάσταση βρίσκεται σήμερα η εκτός τόπου (ex situ) διατήρηση των ελληνικών αυτοφυών φυτών. Αυτό σημαίνει:

• Ποια φυτά έχουν συλλεχθεί και διατηρούνται σε Βοτανικούς κήπους, τράπεζες γενετικού υλικού ή εργαστήρια,
• Ποιοι φορείς συμμετέχουν,
• Και πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τον συντονισμό και την αξιοποίηση αυτών των δεδομένων για να προστατεύσουμε την ελληνική χλωρίδα.

Βασικά Αποτελέσματα

🔹 Χαρτογράφηση του Δικτύου Βοτανικών Κήπων της Ελλάδας
Ελέγξαμε τι υποδομές υπάρχουν σήμερα – δημόσιες και ιδιωτικές – και πώς συνεργάζονται.

🔹 Πρόταση για Εθνικό Κέντρο Διατήρησης

Προτείνουμε να αναγνωριστεί επίσημα ο Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων (ΒΒΚΚ) και το εργαστήριό του (Εργαστήριο Διατήρησης και Αξιοποίησης Αυτοφυών και Ανθοκομικών Ειδών – ΕΠΑΑΕ) ως εθνικό κέντρο της ex situ διατήρησης.

🔹 Συλλογή και Ενοποίηση Δεδομένων

Καταγράψαμε 5.395 taxa (είδη και υποείδη) από 13 φορείς. Ο ΒΒΚΚ είχε τη μεγαλύτερη συμμετοχή.

Τα δεδομένα οργανώθηκαν με διεθνή πρότυπα (Darwin Core) ώστε να μπορούν να συνδεθούν με ευρωπαϊκές πλατφόρμες όπως το DiSSCo.

🔹 Ψηφιακή Βάση και Γενετικές Πληροφορίες

Δημιουργήσαμε ένα ψηφιακό αρχείο για 1.467 taxa, που περιλαμβάνει ταξινομικά στοιχεία, αριθμό χρωμοσωμάτων, μέγεθος γονιδιώματος, και συνδέσμους με βάσεις δεδομένων (π.χ. NCBI, PlaBiPD).

🔹 Συμμόρφωση με το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια

Ο ΒΒΚΚ ανανέωσε τη λίστα των συλλεγμένων φυτών του: πλέον έχει 3.593 προσβάσεις που αντιστοιχούν σε περίπου 2.000 taxa.
Αυτό βοηθά στη δίκαιη διαχείριση των γενετικών πόρων και στη μοιρασιά των ωφελειών, σύμφωνα με το διεθνές Πρωτόκολλο της Ναγκόγια.

Γιατί έχει σημασία;

• Προστατεύουμε τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας,
• Διατηρούμε παραδοσιακές ποικιλίες και είδη που κινδυνεύουν,
• Υποστηρίζουμε την αγροτική αυτάρκεια, τη γενετική έρευνα και την παιδεία για το περιβάλλον.

Λέξεις-κλειδιά:

εκτός τόπου διατήρηση – ελληνική χλωρίδα – βοτανικοί κήποι – γενετικοί πόροι – Πρωτόκολλο Ναγκόγια

Πηγή φωτογραφίας.