Σήμερα το πρωί (17/2/2023), βγαίνοντας από το σπίτι είδα το φεγγάρι στη χάση του. Αυτές τις μέρες γίνεται πολύ λόγος με αφορμή τους σεισμούς και την πρόβλεψη τους με βάση την ευθυγράμμιση των πλανητών. Έτσι μου ήρθε και εμένα η ιδέα να μοιραστώ τις λίγες γνώσεις μου πάνω στη σπορά ακολουθώντας τη σελήνη. Τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023, έχουμε νέα σελήνη, μπορούμε να σπείρουμε σπανάκι και να κάνουμε νέα ξεκινήματα.
Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με την καλλιέργεια και σπορά με ημερολόγιο τη Σελήνη.
Τα παλαιά χρόνια, πριν την εφεύρεση του προσωπικού ρολογιού, ο πιο αξιόπιστος τρόπος για να λέει κάποιος το χρόνο ήταν ο ήλιος, το φεγγάρι και τα αστέρια. Ακόμη και σήμερα, δε γνωρίζουμε ποιοι ακριβώς ήταν οι πρώτοι που συνέλαβαν το ημερολόγιο σποράς με βάση το φεγγάρι.
Το πιο πιθανό είναι η κάθε αγροτική κοινωνία να είχε το δικό της ημερολόγιο και κάθε ημερολόγιο να ήταν προσαρμοσμένο στην εκάστοτε γεωγραφική τοποθεσία. Καθώς αυτά τα ημερολόγια περνούσαν από γενιά σε γενιά, εξελίσσονταν ώστε να καλύπτουν τις διάφορες καλλιέργειες που προσπαθούσαν να μεγαλώσουν αλλά και να προσαρμόζονται στις καλλιεργητικές τεχνικές.
Είχε παρατηρηθεί ότι διάφορα φυτά, αναπτύσσονται καλύτερα όταν φυτεύονται σε συγκεκριμένες φάσεις του φεγγαριού. Κάθε μία από τις φάσεις της σελήνης ασκεί μία επιρροή στον τρόπο που μεγαλώνουν τα λαχανικά, καθώς επηρεάζει την άνοδο και τη πτώση της υγρασίας στο χώμα και στους χυμούς των ίδιων των φυτών.
Καθώς τα δεδομένα από τις παρατηρήσεις εμπλουτίζονταν, παρατηρήθηκε ότι συγκεκριμένες καλλιέργειες συμπεριφέρονταν καλύτερα όταν φυτεύονταν όταν η σελήνη βρισκόταν σε κάποιο συγκεκριμένο αστερισμό. Καθώς το φεγγάρι χρειάζεται μόλις 2 με 3 ημέρες για να περάσει από έναν αστερισμό, το ημερολόγιο ήταν πολύ προχωρημένο και ακριβές για την εποχή του.
Αυτό όμως που απασχολούσε τους αγρότες, δεν ήταν μόνο η εποχή της σποράς, αλλά και η εποχή της συγκομιδής. Οπότε έπρεπε και αυτή να καταγραφεί. Είχε παρατηρηθεί ότι αν η συγκομιδή ξεκινούσε την κατάλληλη περίοδο, τότε η περίοδος συγκομιδής διαρκούσε περισσότερο. Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο το φυτό αποθηκεύει το νερό ανάλογα με τη φάση που βρίσκεται το φεγγάρι.
Πως οι φάσεις της σελήνης επηρεάζουν τα φυτά
Οι νόμοι της βαρύτητας διατυπώθηκαν από τον Ισαάκ Νεύτωνα.
Με αυτό τον τρόπο απέδειξε ότι οι παλίρροιες οφείλονται στη βαρυτική έλξη της Σελήνης. Η βαρυτική έλξη που ασκεί η Σελήνη στη γη είναι μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Αν και ο Ήλιος είναι πολύ μεγαλύτερος από τη Σελήνη, η Σελήνη είναι πολύ πιο κοντά στη γη από ότι ο ήλιος.
Η περίοδος κατά την οποία η γη επηρεάζεται περισσότερο από τη βαρυτική έλξη της Σελήνης και του ήλιου, είναι όταν αυτά τα δύο σώματα βρίσκονται σε αντίθετα σημεία (το ένα απέναντι στο άλλο και η γη στη μέση). Αυτό συμβαίνει κατά την πανσέληνο.
Η πιο ορατή επιρροή της Σελήνης στη γη είναι οι παλίρροιες. Αυτές συμβαίνουν όταν η Σελήνη και ο Ήλιος βρίσκονται από την ίδια πλευρά της γης και η βαρυτική έλξη μεγιστοποιείται. Τότε τα νερά που υπάρχουν στην επιφάνεια της γης έλκονται από το φεγγάρι και ανεβαίνει η στάθμη τους.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και με την υγρασία και το νερό που βρίσκεται μέσα στο χώμα, στα φυτά, αλλά και στους έμβιους οργανισμούς.
Κατά τη φάση της πανσέληνου και της νέας σελήνης, αυξάνει η υγρασία του εδάφους.
Ο δρ. Frank Brown από το πανεπιστήμιο του Northwestern, πραγματοποίησε μία δεκαετή έρευνα. Απέδειξε ότι τα φυτά απορροφούν περισσότερο νερό κατά τη φάση της πανσέληνου.
Ο John Jeavons, συγγραφέας του “How to grow more vegetables…” πρόσθεσε την επιρροή του αυξανόμενου και μειώμενου σεληνόφωτος στην ανάπτυξη των φυτών. Όταν το φεγγάρι μεγαλώνει, η αυξανόμενη ένταση του σεληνόφωτος ευνοεί την ανάπτυξη των φύλλων. Καθώς το φεγγάρι μικραίνει και μαζί με αυτό μειώνεται και το σεληνόφως, ευνοείται η ανάπτυξη των ριζών.
Η Ute York στο βιβλίο της “Living by the Moon” αναφέρει:
“Οι παλιοί αγρότες λέγανε ότι καθώς το φεγγάρι μεγαλώνει, η γη εκπνέει. Οι χυμοί ανεβαίνουν και ευνοείται η ανάπτυξη των φύλλων και των υπέργειων βλαστών. Θα πρέπει να κάνετε όλες τις ενέργειες με τα φυτά που παράγουν καρπούς πάνω από το έδαφος, καθώς το φεγγάρι μεγαλώνει.
Καθώς το φεγγάρι μικραίνει, η γη εισπνέει. Τότε οι χυμοί πάνε κυρίως κάτω από το έδαφος, στις ρίζες. Η περίοδος που το φεγγάρι μικραίνει, είναι καλή περίοδος για κλάδεμα, λίπανση, πότισμα, συγκομιδή και αποψίλωση αγριόχορτων.”
Μέθοδοι καλλιέργειας με το φεγγάρι
Συνοδικός κύκλος
Αυτός είναι ένας απλός τρόπος καλλιέργειας που βασίζεται στις φάσεις της σελήνης.
Διαιρεί τον κύκλο της σελήνης (που διαρκεί 29,6 ημέρες), σε 4 φάσεις ή τέταρτα.
Ομαδοποιεί τα φυτά σε κατηγορίες. Φυτά που δημιουργούν υπόγειους καρπούς (ριζόκαρποι: βολβοί, κόνδυλοι, σαρκόριζα), φυτά που καλλιεργούμε για το φύλλωμά τους, φυτά με σπόρους στο εσωτερικό του καρπού, φυτά με σπόρους στο εξωτερικό του καρπού. Στη συνέχεια, μοιράζει τα φυτά στις φάσεις της σελήνης έτσι ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα τα χαρακτηριστικά της ανάπτυξής τους.
Η νέα σελήνη είναι μία καλή περίοδος για να φυτέψετε φυτά με εξωτερικούς σπόρους που παράγουν καρπούς πάνω από το έδαφος. Για παράδειγμα, σπανάκι, λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο κ.λπ. Η βαρυτική έλξη που ασκεί η σελήνη στη γη, κάνει τους χυμούς των φυτών να ανεβαίνουν προς τα πάνω και κάνει τους σπόρους να βλαστήσουν και να μεγαλώσουν. Η περίοδος αυξημένης φωτεινότητας που θα ακολουθήσει βοηθά επίσης.
Το δεύτερο τέταρτο, ευνοεί το φύτεμα λαχανικών με εσωτερικούς σπόρους. Για παράδειγμα, φασόλια, αρακά, μπιζέλια, τομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες. Σε αυτή τη φάση, βαρυτική έλξη είναι μικρότερη, αλλά το νυχτερινό φως είναι περισσότερο και όλο αυξάνει.
Η πανσέληνος ευνοεί τη σπορά λαχανικών που καλλιεργούνται για το υπόγειο τμήμα τους (ριζόκαρποι: βολβοί, κόνδυλοι, σαρκόριζα). Για παράδειγμα, καρότα, παντζάρια, κρεμμύδια, πατάτες. Μετά την πανσέληνο, το φεγγάρι αρχίζει να φθίνει και η ενέργεια μειώνεται σταδιακά. Η βαρυτική έλξη είναι μεγάλη και φέρνει περισσότερη υγρασία κοντά στην επιφάνεια του χώματος. καθώς όμως το νυχτερινό φως μειώνεται, η ενέργεια εστιάζεται στις ρίζες.
Το 4ο τέταρτο είναι περίοδος αγρανάπαυσης. Ιδανικό για να κάνετε κομπόστ και να κάνετε αποψίλωση στα αγριόχορτα. Σε αυτή τη φάση, έχουμε μειωμένη βαρυτική έλξη και μειωμένο νυχτερινό φως. Είναι περίοδος αγρανάπαυσης.
Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από το άρθρο Καλλιέργεια και Σπορά με Ημερολόγιο τη Σελήνη του κ. Ηλία Αντωνόπουλου από τη σελίδα www.kalliergo.gr