Το 1992, στα πλαίσια των μαθημάτων Οικολογικής Γεωργίας που οργάνωνα στο «Εργαστήρι Οικολογικής Πρακτικής» στη Θεσσαλονίκη, οργάνωσα επίσκεψη σε βιολογικά αγροκτήματα στο Πήλιο.
Ένα από τα κτήματα που επισκεφτήκαμε ήταν του Φίλιππου και της Πάουλας Μάγιερ. Εκεί μας πρόσφεραν στο τραπέζι, κορφές από φτέρες, τηγανιτές αλευρωμένες στο τηγάνι και λουλούδια από καπουτσούνο. Ήταν η πρώτη μου φορά που έτρωγα λουλούδια.
Το 2003 στην παγκόσμια συνάντηση της Terra Madre (Μητέρα Γη) στην Ιταλία, γνωρίστηκα με έναν συγγραφέα που είχε γράψει ένα βιβλίο για το πώς να τρώμε τριαντάφυλλα.
Όταν ζούσαμε στο Μεσοχώρι Παρανεστίου, τα λαχανικά μας αργούσαν να αναπτυχθούν και έτσι μαζεύαμε ότι είχε ο κήπος. Μαζεύαμε και τρώγαμε πολλά λουλούδια.
Εκείνη την περίοδο έμαθα για ένα εστιατόριο στην Ιαπωνία που όλα του τα πιάτα είχαν βρώσιμα λουλούδια.
Εχθές (17/4/2021) στη Βιολογική Αγορά της Καλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη γνώρισα τον Νίκο και την Άννα Αϊβαζίδη που καλλιεργούν στο Φίλυρο Θεσσαλονίκης. Ο Νίκος και η Άννα έχουν το «Βιολογικό αγρόκτημα Φιλύρου» και στολίζουν τις σαλάτες τους με βρώσιμα λουλούδια.
Είναι η πρώτη φορά που βλέπω στην Ελλάδα εμπορική διάθεση λουλουδιών για τροφή.
Στην Ελλάδα τα λουλούδια που επιτρέπονται για κατανάλωση είναι: το καπουτσίνο, η καλέντουλα και το μποράγκο. Στις Η. Π. Α επιτρέπονται περισσότερα από 20 λουλούδια. Θα μπορούσε να αυξηθεί και στην Ελλάδα ο κατάλογος με τα βρώσιμα λουλούδια.
Από τα πιο γνωστά βρώσιμα λουλούδια είναι ο πανσές, ο κατιφές και το τριαντάφυλλο.
Ο κ. Άκη Πετρετζίκη γραφεί: «Η ακακία, η αμυγδαλιά, η βιολέτα, το γεράνι, το γιασεμί και το γαρίφαλο, ο ιβίσκος και η καλέντουλα, αλλά και η λεβάντα και οι λεμονανθοί είναι ορισμένα ακόμα. Συνεχίζουμε με τη μηλιά και το νεροκάρδαμο, τις παπαρούνες, την πασχαλιά και την πορτοκαλιά. Ολοκληρώνουμε τη σύντομη λίστα μας με το χαμομήλι, το χρυσάνθεμο και τα άνθη της ροδακινιάς και της πορτοκαλιάς και αφήνουμε για το τέλος δύο γνωστά αγαπημένα λουλούδια τα οποία βάζουμε στο τραπέζι μας συχνά-πυκνά: εκείνα της αγκινάρας και της κολοκυθιάς!»
Τα άνθη των λουλουδιών καταρχήν δίνουν χρώμα στη σαλάτα μας.
Βάζουν χρώμα στη ζωή μας.
Είναι πολύ ωφέλιμα στη διατροφή μας.
Η κατανάλωση των λουλουδιών δεν είναι μια καινούρια συνήθεια. Υπάρχει από την αρχαία Ελλάδα, στη Ρώμη στη Μεσοποταμία, και στη μακρινή Κίνα κ.α.
Μα είναι ασφαλές να τρώμε λουλούδια, θα σκεφτείτε πολλοί από εσάς.
Ναι είναι ασφαλές απλά να προσέξετε κάποια πράγματα όπως σε όλα τα φυτά που καταναλώνουμε.
Να τη γράφει ο κ Άκης Πετρετζίκης,
«Άντε και το αποφασίσαμε. Πως επιλέγουμε τα “σωστά”;
Τα “σωστά”, φίλοι μου, είναι -πρώτα απ’ όλα- εκείνα που καλλιεργούνται μονάχα για τον λόγο που τα θέλουμε, δηλαδή, προς βρώση! Δεν τα αναζητούμε, λοιπόν, στα ανθοπωλεία ή τα φυτώρια, αλλά σε καταστήματα τα οποία τα παίρνουν από παραγωγούς βρώσιμων λουλουδιών. Δεν θα πρέπει να έχουν μεγαλώσει με χημικά, αλλά ούτε και να έχουν συντηρηθεί μέσω αυτών. Επιπλέον, προτού βάλουμε ένα λουλούδι στην κουζίνα μας, φροντίζουμε για τα εξής:
- Σιγουρευόμαστε με κάθε τρόπο ότι το λουλούδι που επιλέξαμε είναι όντως βρώσιμο. Υπάρχουν πολλά όμορφα λουλούδια, αλλά δυστυχώς πολλά από αυτά είναι τοξικά και καθόλου φιλικά προς το… στομάχι μας.
- Επιλέγουμε πάντα εκείνα που έχουν ζωηρά χρώματα και γερά πέταλα και αποφεύγουμε όσα δείχνουν μαραμένα, έχουν ξεθωριασμένα χρώματα και -φυσικά- όσα δεν έχουν ακόμα ανοίξει (δηλαδή, τα μπουμπούκια)!
- Το βασικό μέρος των λουλουδιών που χρησιμοποιούμε για τα γλυκά, τις σαλάτες ή τα φαγητά μας είναι τα πέταλα. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και κάποια από τα υπόλοιπα μέρη τους. Για να το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να γνωρίζουμε καλά αν τα συγκεκριμένα μέρη των λουλουδιών που έχουμε επιλέξει όντως τρώγονται. Βλέπετε, κάποια μπορεί να είναι πικρά και ακατάλληλα προς βρώση. Τι σημαίνει αυτό; Ότι προτιμούμε τα πέταλα για να είμαστε σίγουροι.
- Όπως όλα τα λαχανικά, έτσι και τα βρώσιμα λουλούδια χρειάζονται πλύσιμο προτού χρησιμοποιηθούν. Απομακρύνουμε, λοιπόν, τυχόν έντομα τα οποία έχουν ξεμείνει στα πέταλά τους, τα πλένουμε και τα στεγνώνουμε ταμποναριστά με λίγο χαρτί κουζίνας. Τα συγκεκριμένα λουλούδια καλό θα ήταν να χρησιμοποιούνται άμεσα αφού αγοραστούν. Ωστόσο, αν θέλουμε να παρατείνουμε λίγο τη διάρκεια ζωής τους, μπορούμε απλά να τα αποθηκεύσουμε σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία και να τα βάλουμε μέσα στο ψυγείο, στη ζώνη των λαχανικών.
Που τα χρησιμοποιούμε;
Στα γλυκά, τα φαγητά και τις σαλάτες μας, όπως ήδη αναφέραμε πιο πάνω. Αν θέλουμε, τα ζαχαρώνουμε και στολίζουμε με αυτά τα cup cake μας. Τα επιστρατεύουμε για να γαρνίρουμε το τσάι μας, και φτιάχνουμε με αυτά λικέρ και σιρόπια για τις σπιτικές λεμονάδες ή τα κοκτέιλ μας».
Ευχαριστώ την Άννα και τον Νίκο Αϊβαζίδη για τη βοήθεια στη συγγραφή του άρθρου.
Οι φωτογραφίες είναι της Άννα και τον Νίκου Αϊβαζίδη από το αγρόκτημα τους, Βιολογικό αγρόκτημα Φιλύρου
Στο άρθρο χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από τη σελίδα του κ. Άκη Πετρετζίκη.