Να σπείρουμε τους σπόρους της ελπίδας

Παναγιώτης Σαϊνατούδης, ιδρυτής του Πελίτι: «Να σπείρουμε τους σπόρους της ελπίδας»
Συνέντευξη στον Βασίλη Ξυδιά
Δημοσίευση: δρόμος της αριστεράς, φύλλο 304 – 19/3/2016

Ερ.: Στα 21 χρόνια της δράσης σας έχετε εστιάσει στη διάσωση και διάδοση των παραδοσιακών ποικιλιών. Και απ’ ό,τι καταλαβαίνω, σ’ όλο αυτό το διάστημα έχετε φροντίσει πολύ συνειδητά να προστατευτείτε από μια περιττή, ίσως και επιζήμια για τον σκοπό σας, πολιτικοποίηση. Προσπαθείτε να είστε θετικοί και να ενεργείτε εστιάζοντας στη λύση και όχι στο πρόβλημα. Είναι χαρακτηριστικό το μότο που έχετε στην ιστοσελίδα σας («Αντί να στενοχωριέσαι για το σκοτάδι άναψε ένα φως»). Παρ’ όλα αυτά, ζούμε σε μια πολύ δύσκολη και πολύ κρίσιμη εποχή, όπου φαίνεται ότι ισχυρές δυνάμεις, επιχειρηματικές και πολιτικές, έχουν ξεκινήσει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον αυτού που ως τώρα γνωρίζαμε ως γεωργική δραστηριότητα, βασισμένη στον παραδοσιακό μικρομεσαίο αγρότη. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτές τις έκτακτες καταστάσεις που θα κρίνουν, σε παγκόσμιο επίπεδο, το μέλλον της γεωργίας και των γεωργικών πληθυσμών. Επηρεάζουν τη δική σας δραστηριότητα και με ποιον τρόπο; Εντέλει, όλα αυτά σας οδηγούν να διευρύνετε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο το αντικείμενό σας και να πολιτικοποιήσετε κάπως περισσότερο τη δράση σας ή όχι;

Απ.: Καταρχάς θα ήθελα να διευκρινίσω ότι το Πελίτι έχει πολιτική θέση. Το να καλλιεργούμε μαρουλάκια από παραδοσιακές ποικιλίες είναι πολιτική πράξη. Πολιτική ορίζουμε τις προτάσεις και τις πράξεις που κάνουμε για την επίλυση ενός θέματος.

Όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με τους παραδοσιακούς σπόρους δεν ήξερα τίποτα πάνω στο θέμα και τις διαστάσεις που έχει. Ξεκίνησα να μαζεύω παραδοσιακές ποικιλίες από διάφορες περιοχές της χώρας. Μέσα από αυτά τα ταξίδια άρχισα να αναγνωρίζω το μεγαλείο του σπόρου και τις διαστάσεις του. Έμαθα ότι το θέμα των παραδοσιακών ποικιλιών είναι θέμα πολιτισμού, οι σπόροι είναι ζωντανά κομμάτια της ιστορίας μας. Καλλιεργούνται σε μια περιοχή εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια.

Οι σπόροι είναι ένας φυσικός πόρος όπως το νερό. Οι παραδοσιακές ποικιλίες είναι το «κλειδί» για τη συνέχιση της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της αυτονομίας των λαών. Είναι ο πρώτος κρίκος στη διατροφή μας. Όποιος ελέγχει τον σπόρο έχει μια τεράστια πολιτική και οικονομική εξουσία. Από την άλλη οι αγρότες που κρατάνε τον δικό τους σπόρο είναι αυτάρκεις και ανεξάρτητοι.

Στην αρχή το Πελίτι ασχολήθηκε με τη συλλογή των σπόρων, τη διάδοση τους την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών και των πολιτών. Τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά το 2011, ασχολούμαστε με συλλογή υπογραφών, συμμετέχουμε σε μια Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την ευρωπαϊκή νομοθεσία κ.λπ. Οι δράσεις μας είναι και σε άλλα επίπεδα.

Βασικά, όμως, πιστεύουμε στην αλλαγή στάσης του ατόμου. Όταν αλλάζουμε εμείς αλλάζει όλος ο κόσμος. Τον Ομπάμα δεν μπορούμε να τον αλλάξουμε εύκολα. Τη δική μας όμως στάση μπορούμε. Μπορεί να φαίνεται λίγο, αλλά είναι πολύ σημαντικό. Ας πάρουμε την ευθύνη που μας αναλογεί στα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας.

Υποστηρίζουμε την αυτάρκεια και την ολιγάρκεια, την τοπική παραγωγή για τοπική κατανάλωση. Την οργάνωση των ανθρώπων σε ομάδες παραγωγών καταναλωτών για την άμεση γνωριμία. Και πάνω απ’ όλα ο σπόρος δεν είναι ο σκοπός αλλά το μέσο για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

Ερ.:Πώς βλέπετε να τίθενται αυτά τα ζητήματα στην Ελλάδα; Συμφωνείτε με την αγωνία πολλών ότι η ασκούμενη πολιτική οδηγεί στη διάλυση της ελληνικής γεωργίας, όπως τη γνωρίζαμε ώς τώρα, και στην αντικατάστασή της με ένα νέο μοντέλο γεωργικής ανάπτυξης βασισμένης σε λίγες μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες (πράγμα που σημαίνει και αλλαγή της ιδιοκτησίας της γης και μετατροπή των ελεύθερων καλλιεργητών σε εργάτες γης) ή θεωρείτε αυτούς τους φόβους υπερβολικούς; Πώς κρίνετε τις αντιδράσεις των αγροτών; Πώς στέκεται το Πελίτι απέναντι σ’ αυτή την αντιπαράθεση;
Απ.: Το γεωργικό μοντέλο αλλάζει, πράγματι. Αυτά που μας λέγανε ως σενάρια όταν ήμασταν είκοσι χρονών, δηλαδή η συγκέντρωση των γεωργικών εκτάσεων σε λίγους, τώρα βλέπουμε να γίνονται πραγματικότητα.

Κοιτάξτε τα πράγματα έχουν γενικότερα πολωθεί. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια μεγάλη αντίσταση. Το σημαντικό για όλους μας -είτε είναι το Πελίτι, είτε οι αγρότες, είτε οι καταναλωτές- είναι να σκεφτούμε εναλλακτικά μοντέλα και να αρχίσουμε να τα εφαρμόζουμε στην πράξη. Η επιτυχία αυτών των μοντέλων είναι που θα ανοίξουν και τους καινούριους δρόμους. Το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή τα πράγματα είναι οριακά είναι ένας παραπάνω λόγος για να αρπάξουμε την ευκαιρία και να δράσουμε.

Ας γίνουμε ομάδες και ας αρχίσουμε να υλοποιούμε θετικά όνειρα παραγωγής, κατανάλωσης διανομής κ.λπ. Οι αγρότες δεν τρομάζουν κανέναν όταν μετά τις διαμαρτυρίες τους θα πάνε να αγοράσουν τους σπόρους και τα λιπάσματά τους από τις ίδιες εταιρίες που αγόραζαν και πριν βγουν στο δρόμο. Γι’ αυτό προτείνουμε να δημιουργήσουμε κήπους ελπίδας, καλλιέργειες με παραδοσιακές ποικιλίες. Υπάρχουν παραδοσιακές ποικιλίες που ανταγωνίζονται τα υβρίδια στις αποδόσεις. Λίπανση με δικά μας μέσα. Διάθεση της παραγωγής με δικά μας μέσα.

Τώρα θα πρέπει να σπείρουμε τους σπόρους της ελπίδας. Πρέπει να εργαστούμε σκληρά για να καρπίσουν, γιατί θα πρέπει να αλλάξουμε τις αντιλήψεις μας που είναι η μεγαλύτερη μόλυνση.
Πελίτι – το παλιότερο δίκτυο παραδοσιακών σπόρων στην Ελλάδα.
Πελίτ στα ποντιακά σημαίνει βελανιδιά. Φέτος το Πελίτι κλείνει 21 χρόνια μιας μοναδικής για την Ελλάδα δραστηριότητας με σκοπό τη διάσωση και διάδοση της ελληνικής γεωργικής βιοποικιλότητας, δηλαδή των γεωργικών ποικιλιών που παραδοσιακά καλλιεργούνται στον ελλαδικό χώρο.

Η έδρα του δικτύου είναι στο Παρανέστι της Δράμας. Ξεκινώντας το 1995 από έναν άνθρωπο, τον Παναγιώτη Σαϊνατούδη, χωρίς χρήματα και χωρίς ούτε καν μεταφορικό μέσο, έχει φτάσει πλέον να απαρτίζεται από δεκαοκτώ τοπικές ομάδες σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και μία στη Σόφια της Βουλγαρίας. Έχει διασώσει πάνω από 2.000 παραδοσιακές ποικιλίες, τις οποίες έχει διανείμει σε περισσότερους από 150.000 καλλιεργητές, άλλους ερασιτέχνες και άλλους επαγγελματίες αγρότες.
Δημοσίευση: Φύλλο 304 – 19/3/2016