Αν καλλιεργείς περισσότερες από μια ποικιλίες από το ίδιος είδος λαχανικού ή φρούτου είναι πιθανό να διασταυρωθούν μεταξύ τους είτε με τα έντομα είτε με τον αέρα. Ορισμένα λαχανικά διασταυρώνονται και με κάποια άγρια χόρτα π. χ το καρότο. Φυσικά, το φρούτο που θα μαζευτεί θα είναι όπως ακριβώς και τα υπόλοιπα του δέντρου, δηλαδή όπως αναμένεται να είναι και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς αν έχει γίνει διασταύρωση με άλλη ποικιλία. Τελικά αν σπείρετε το σπόρο από μια τέτοια διασταύρωση ο απόγονος θα είναι μείγμα. Είναι απόλυτα απαραίτητο να εφαρμοστούν οι σωστές τεχνικές ώστε να αποτραπεί η διασταύρωση των ποικιλιών. Η δουλειά χρόνων, ανθρώπων που διασώζουν ποικιλίες μπορεί να πάει χαμένη από την απροσεξία ενός και μόνο καλλιεργητή.
Για κάθε είδος υπάρχουν και διαφορετικοί τρόποι, αλλά ορισμένες τεχνικές είναι απαραίτητο να τις θυμάται κανείς. Μια από αυτές είναι η απομόνωση. Μπορεί να είναι απομόνωση με την απόσταση όπου οι ποικιλίες χωρίζονται η μια από την άλλη από μια καθορισμένη ελάχιστη απόσταση. Οι αποστάσεις για κάθε είδος είναι διαφορετικές. Πάντα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι οι γείτονές μας μπορεί να καλλιεργούν. Η απομόνωση μπορεί να είναι χρονική, χαρακτηριστική περίπτωση είναι το καλαμπόκι. Εδώ εκμεταλλευόμαστε το διαφορετικό χρόνο άνθισης και μπορούμε να καλλιεργούμε διάφορες ποικιλίες ενός είδους αλλά κάθε ποικιλία ν’ ανθίζει και να σποριάζει σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Επίσης αν μια ποικιλία είναι πρώιμη και η άλλη είναι όψιμη μπορούμε να σπείρουμε μαζί αλλά θα ανθήσουν σε διαφορετική εποχή. Μια άλλη μέθοδος είναι η κατασκευή φράγματος, που να εμποδίζει την μεταφορά της γύρης με τα έντομα και τον αέρα.
Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθούν σακούλες για την κάλυψη των ανθέων πριν το άνοιγμά τους ή να καλύψουμε ολόκληρα τα φυτά με την κατασκευή κλωβών. Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε πλαστικό, γιατί αργά ή γρήγορα θα καεί το φυτό. Οι χαρτοσακούλες έχουν το μειονέκτημα ότι καταστρέφονται εύκολα από τη βροχή. Για να αποφύγουμε τη γονιμοποίηση ειδικά από τα έντομα χρησιμοποιούμε τούλι, κουρτίνα βουάλ. Όλα αυτά αφήνουν τον αέρα και το φως να διεισδύσει αλλά κρατάνε μακριά τα έντομα και την γύρη. Για το καλαμπόκι και τα δημητριακά υπάρχουν ειδικές αδιάβροχες σακούλες.
Για τις ντομάτες μπορούμε να καλύψουμε το άνθος με ένα τούλι και όταν δέσει τον καρπό να αφαιρέσου με το τούλι για να μπορέσει να αναπτυχθεί ο καρπός αλλά να το σημαδέψουμε με μια κορδέλα. Η ντομάτες είναι αυτογονιμοποιούμενες και έτσι μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτή τη μέθοδο. Η ελάχιστη απόσταση απομόνωσης είναι τα 100 μέτρα ποικιλία από ποικιλία.
Αν έχουμε όμως αγγούρι, πεπόνι, καρπούζι, πιπεριές, μελιτζάνες, εκεί θα πρέπει να κατασκευάσουμε κλοβούς με κουρτίνα βουάλ. Περνάει το φως, το νερό δεν περνάνε τα έντομα και η γύρη από άλλα φυτά.
Στα καλαμπόκια μπορούμε να σκεπάσουμε τα θηλυκά (τη ρόκα) μέρη, με χαρτοσακούλα και όταν άνθιση η γύρη (η φούντα) να την πάρουμε και να την τινάξουμε πάνω στη ρόκα. Μετά το τίναγμα σκεπάζουμε ξανά την ρόκα με τη χαρτοσακούλα. Μπορούμε να πάρουμε τη φούντα από το καλαμπόκι που έχει τη ρόκα ή και από άλλο καλαμπόκι κάνοντας έτσι διασταύρωση των φυτών μας.
Αν έχουμε λάχανο δεν θα κόψουμε το κεφάλι. Το δεύτερο χρόνο θα χαράξουμε το κεφάλι για να βοηθήσουμε να βγει ο ανθοφόρος βλαστός. Τα λάχανα τα κουνουπίδια τα μπρόκολα λόγο ότι δίνουν σπόρο τη δεύτερη χρονιά μπορούμε να τα βάζουμε σε μέρος που δεν θα μας εμποδίσουν στις εργασίες μας. Μπορούμε να τα μεταφυτέψουμε με μπάλα χώματος για να ελευθερώσουμε το σημείο που τα βάλαμε αρχικά.
Τα καρότα μπερδεύονται πολύ εύκολα με τα άγρια καρότα. Θα πρέπει να τα απομονώσουμε ή να καταστρέψουμε ότι άγριο καρότο υπάρχει στην περιοχή που είναι δύσκολο ως αδύνατο.
Αν έχουμε κολοκύθια, μπορούμε να κλείσουμε με ένα μανταλάκι το θηλυκό άνθος, είναι αυτό που βγαίνει κοντά στον βλαστό. Όταν ανθίσει το αρσενικό που έχει πιο μακρύ μίσχο, το παίρνουμε και το βάζουμε στο θηλυκό, αφού το ελευθερώσουμε από το μανταλάκι. Μετά κλείνουμε ξανά το μανταλάκι. Όπως και στα καλαμπόκια μπορούμε να πάρουμε αρσενικό λουλούδι και από άλλα φυτά.
Πάντα να θυμόμαστε να κάνουμε λίγο σιωπή μπροστά στα φυτά μας και να τους εξηγούμε νοητικά τι κάνουμε, πριν κόψουμε τα λουλούδια τους και να τους ζητάμε την άδεια τους και την ευλογία τους για τις εργασίες μας.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε το «Εγχειρίδιο για τη συλλογή και τη διατήρηση των ντόπιων ποικιλιών» έκδοση του Πελίτι του 2008.
Φωτογραφία: George Kogias
